ILMA DE (DI, VON) MURSKA(Ogulin, 6.

ILMA DE (DI, VON) MURSKA
(Ogulin, 6. veljače 1834. – München, 14. siječnja 1889.)

Ilma de Murska 1860-ihTko je bila ta „čudna hrvatska djevojka“, kako je u svojoj knjizi Great Woman-Singers of My Time (Velike pjevačice mojega vremena) opisuje engleski muzički pisac i vokalni pedagog Herman Klein (1856-1934), „hrvatski slavuj“, kako su je prozvali u Beču, „kraljica pjesme“, kako su je zvali u Australiji, „lady of position“, kako ju je nazvao George Bernard Shaw, pjevačica ujednačena glasa raspona od tri oktave, vrhunske muzikalnosti, savršene pjevačke tehnike koja joj je omogućavala da i najteže i najkompliciranije koloraturne ukrase izvodi besprijekornom točnošću, izvanredna glumica, koja je prva pronijela slavu hrvatskog pjevanja trima kontinentima? Spominje je ugledni talijanski muzikolog i vokalni pedagog Rodolfo Celetti (1917-2004) u svojoj knjizi La grana della voce (što je vrlo teško prevesti, možda jednostavno Glas), objavljenoj 2000. godine.

Celetti piše: „Austro-Ugarska je [...] u 19. stoljeću dala osjetno veći broj povijesnih pjevačica: Luccu, De Mursku, Kraussovu, Friccijevu, Singerovu, Teresu Stolz, Waldmannovu, Schumann-Heinkovu.“ Richard Somerset-Ward u svojoj knjizi Angels and Monsters (Anđeli i čudovišta) navodi da su učenice Mathilde Marchesi bile „nekoliko najvećih imena epohe Nellie Melba, Emma Calvé, Emma Eames, Mary Garden, Etelka Gerster, Ilma di Murska, Sybil Sanderson, Selma Kurz, Gabrielle Krauss i Frances Alda“. Dalje piše da su Melba i Eames najpoznatije jer ima njihovih snimaka, ali da ima „još mnogo izvanrednih glasova kojima se Marchesi može pohvaliti, a jedna od prvih je Ilma di Murska, hrvatski sopran“. I dalje posvećuje našoj umjetnici pola stranice, spominje opseg njezina glasa od tri oktave, vokalno savršenstvo i najslavnije uloge, među kojima i Sentu. Tko je, dakle, bila ta vrlo čudna, osebujna, „briljantna ali ekscentrična“ (H. Klein) pjevačica superiornih vokalnih kvaliteta koja se i danas smatra povijesnom, što znači jednom među najvećima u povijesti glazbe, čija je slika u londonskoj National Portrait Gallery?

Ilma de MurskaIlma de Murska rođena je u Ogulinu 6. veljače 1834. i taj je datum, zaveden u Župnom uredu u Ogulinu pod br. 284, točan, iako u još za njezina života 1888. u Londonu objavljenoj knjizi The Prima Donna – A Flight of Prime Donne (Primadona – Uzlet primadona) H. Sutherlanda Edwardsa stoji da je rođena čak 1843. godine. Eisenbergov Veliki biografski leksikon njemačkih pozornica u 19. stoljeću navodi da je rođena 1835., Thomsonov The International Cyclopedia of Music and Musicians (New York, 1946) i The New Grove Dictionary of Music and Musicians, (London 1980) navode godinu 1836. U svojim memoarima glasoviti engleski bariton sir Charles Santley (1834-1922) piše da je Murska padala u histeričan plač kad bi joj tko dao više godina. Ali, ne treba se tome čuditi i nije se to događalo samo nekada! I danas neki veliki pjevači taje datum rođenja pomičući ga čak za sedam godina unaprijed.

Ilma, rođena kao Ema Pukšec, kći je upravnog kapetana Slunjske graničarske pukovnije Josipa Pukšeca i Krescensije od Broderotte von Treuenfels. Već je kao petogodišnje dijete pokazivala iznimnu glazbenu nadarenost, pa su joj roditelji omogućili da zarana počne učiti glasovir. Godine 1850. otac je zbog zasluga premješten u Zagreb i dobio plemstvo s predikatom de Murski. U Zagrebu je Ilma počela učiti pjevanje kod člana kazališnog orkestra Ružičke, oca naše slavne tragetkinje Marije Ružičke-Strozzi, i kod nastavnika pjevanja Hrvatskoga glazbenog zavoda, školovanog na Konzervatoriju u Pragu, Vatroslava Lichteneggera (1809-1885), koji je prvi harmonizirao Mihanovićevu pjesmu Horvacka domovina s melodijom Josipa Runjanina, buduću hrvatsku himnu Lijepa naša domovina. Godinu dana poslije Ilma se udala za krajiškog nadporučnika Josipa Edera i s njim imala dvoje djece, sina Alfonsa, koji se ustrijelio 1876. u Beču, i kćer Herminu. Obitelj je premještena u Otočac, a Ilma je i dalje vježbala pjevanje. Godine 1857. odselili su se u Graz, gdje joj je kapelnik tamošnjeg kazališta Josip Netzer prorekao blistavu karijeru.

Ilma de MurskaTrzavice među supružnicima nisu prestajale, Ilma je htjela biti pjevačica, a to je tada bilo nezamislivo za suprugu austrijskog časnika. Zaprijetila je samoubojstvom, čak je skočila u Muru – i Eder je popustio. Godine 1860. krenula je u Beč k poznatoj učiteljici pjevanja Mathilde Marchesi (1821-1913), najboljoj učenici još slavnijega Manuela Garcije (1805-1906). Brzo je napredovala, položila ispite za prijem na Konzervatorij, promijenila ime Ema u Ilma, zatajila da je udana i postala gospođica Ilma de Murska. Marchesijeva je zbog intriga bila prisiljena otići u Pariz, a Ilma ju je slijedila. O nesvakidašnjim pjevačkim vrijednostima mademoiselle de Murske pisao je i pariški list Presse theatrale. To je zainteresiralo jednog talijanskog impresarija i on ju je angažirao za kazalište La Pergola u Firenzi, gdje je s golemim uspjehom debitirala 1862. u ulozi koja će postati krunskom u njezinu repertoaru – kao kraljica Marguerite de Valois u Meyerbeerovim Hugenotima. Čini se da je taj podatak koji navodi naš istaknuti etnomuzikolog i povjesničar Franjo Ksaver Kuhač (1834-1911) točan, iako neki leksikoni kao njezin debi navode uloge Flotowljeve Marte ili Amine u Bellinijevoj Mjesečarki i godinu 1863.

Podaci o pjevačkim počecima Ilme de Murske prilično su nepouzdani. U izdanju Deutschsprächiges Theater in Budapest Wolfganga Binala, objavljenom u Beču 1972., piše da je u ožujku 1861. došla iz Barcelone u Budimpeštu, a u Areninu feljtonu Buran život Ilme Murske iz 1979. navodi se da je impresario pao u teškoće i predao je (čitaj: prodao) drugome – pjevaču Cresciju, koji ju je nesmiljeno iskorištavao i tjerao da pjeva gotovo danomice. Unatoč tome nizala je trijumfe u Italiji i Španjolskoj, gdje je nastupala u Teatru del Liceu u Barceloni. Od prevelikog je napora oboljela i došla u Zagreb roditeljima na oporavak. Prema svemu sudeći, u svoju se domovinu nije poslije vratila niti je ikada u njoj nastupila. Njezin je talent bio za velike pozornice. U mislima joj je bio Beč, a put do njega vodio je preko Budimpešte.

Budimpešta

Ilma de MurskaU spomenutom Areninu feljtonu čitamo da je Murska 1863. s velikim uspjehom gostovala u tamošnjem Njemačkom kazalištu u Donizettijevoj Luciji di Lammermoor i Mjesečarki, a Binal navodi da je 18. prosinca 1863. nastupila u Verdijevu Krabuljnome plesu s Franzom Stegerom, tj. Franjom Stazićem, prvim hrvatskim tenorom svjetskoga glasa, prvakom bečke Dvorske opere. Je li pjevala Ameliju ili Oscara? Binal navodi da je došla iz Kraljevskog dvorskog teatra u Barceloni i citira tisak koji je označuje kao „dragulj, pravi biser”. U Budimpešti je, prema Binalu, nastupala do 30. siječnja 1864. U Budimpešti je pjevala i u Narodnom kazalištu. Već 1864. nastupila je dvanaest puta. U dokumentima Narodnog kazališta u Budimpešti (Magyar Szinhazmüveszeti Lexikon, Budapest, 1994.) za njezino gostovanje 1864. navodi se citat iz novina Fövarosi Lápok. Između ostalog piše da joj „pjev nije ujednačen ali je zarazno lijep i izražajan, katkada hladan i prazan, a sklonost prema kitnjastim fioriturama ponekad šteti cjelovitosti fraze”, ali „široka publika je zadivljena njezinim školovanjem izgrađenim glasom, čarom koloratura, vještinom s kojom lako i sigurno leti i najtežim pasažama, brže nego što lete ljudske misli. Kao sunčev trak u svibnju, tako čisto, razigrano i lako juri ona gore dolje po visokim i dubokim tonovima, čini bravure. Njezino majstorstvo, razrađena tehnika, neograničeno vladanje grlom više nas očarava nego što bi nas ponijelo.“

Murska se u Narodno kazalište vraćala kao gost 1868., 1874. i 1880. godine. Pjevala je dvanaest uloga i imala 42 nastupa. Bila je Donizettijeva Lucia di Lammermoor i Linda di Chamounix, Bellinijeva Amina, Verdijev Oscar u Krabuljnom plesu, Gilda u Rigolettu i Leonora u Trubaduru, Rossinijeva Rosina u Seviljskom brijaču, Meyerbeerova Dinorah, Thomasova Ofelija u Hamletu i Philina u Mignon, Senta u Wagnerovu Ukletom Holandezu i Marta. Za njezino je gostovanje 1868. Fövarosi Lápok napisao: „Sada pjeva još majstorskije. Glas joj teče lako i čisto a i sigurno dosiže visoke tonove. Da je u srcu pjesnik kao što joj je glas pokretan i ugodan, bila bi to sjajna umjetnica.“

Beč

Ilma de Murska kao Julija u operi Romeo i Julija Charlesa Gounoda, Dvorska opera, Beč, 1868.Kuhač navodi da je u bečkoj Dvorskoj operi Ilma de Murska pjevala već 1863. Luciju, Martu i Isabellu u Meyerbeerovu Robertu Đavlu, ali u programskim ceduljama toga godišta u bečkoj Nacionalnoj biblioteci Albertini nisam našla ime Murske u tim ulogama. Doduše, nekoliko cedulja nedostaje. Prema svemu sudeći, u lipnju i srpnju nije bilo predstava i sezona je počinjala 16. kolovoza. Kako bi dakle Murska pjevala u srpnju 1863.? Čini se stoga pouzdanijim kao njezin prvi nastup uzeti Trubadur 16. kolovoza 1864. gdje se Fräulein Ilma von Murska (Frln. Ilma v. Murska) predstavlja kao gošća, članica kraljevskoga Dvorskog kazališta u Berlinu. Murska je u bečkoj Dvorskoj operi nastupala od 1864. do 1873., u stalnom je angažmanu bila od 1. srpnja 1865. do 30. ožujka 1867. Pjevala je sedamnaest uloga. Već spomenutima u djelima Donizettija, Verdija, Bellinija i Thomasa dodala je dvije Mozartove: Kraljicu noći u Čarobnoj fruli i Konstanzu u Otmici iz saraja te još dvije Meyerbeerove: Ines u Afrikanki i Katarinu Skavronsku, drugu ženu ruskog cara Petra Velikog, u Sjevernoj zvijezdi. Uz to je bila i prva bečka Julija u Gounodovoj operi Romeo i Julija. Charles Gounod došao je u Beč da ravna izvedbom svoje opere, no nije bio zadovoljan njezinim postignućem u toj ulozi. No, sudeći po obilju njezinih slika, upravo iz te uloge u bečkom Ka

Resultaten (Nederlands) 1:

ILMA DE (DI, VON) MURSKA
(Ogulin 6 februari 1834 - München, 14 januari 1889) Ilma de Murska 1860 ihTko het "vreemd Kroatisch meisje", zoals in zijn boek The Great Woman of Singers My Time (Groot-zanger mijn tijd) beschrijft de Engels muziek schrijver en vocale pedagoog Herman Klein (1856-1934), "de Kroatische nachtegaal ', zoals het genoemd werd in Wenen, de" koningin van het lied ", zoals het genoemd werd in Australië," Vrouwe van positie ", zoals hij het ​​noemde George Bernard Shaw, zanger unified stembereik van drie octaven, uitstekende muzikaliteit, perfect zangtechniek die haar mogelijk maakte om zelfs de moeilijkste en meest gecompliceerde coloratura ornamenten uitgevoerd onberispelijke nauwkeurigheid, buitengewone actrice, die voor het eerst de glorie van de Kroatische zang uitgevoerd twee continenten? Hij noemt de prominente Italiaanse musicoloog en vocale pedagoog Rodolfo CELETTE (1917-2004) in zijn boek La Voce della tak (dat is zeer moeilijk te vertalen, misschien gewoon Voice), gepubliceerd in 2000. CELETTE schrijft: "Oostenrijk-Hongarije [.. .] in de 19de eeuw gaf significant hoger aantal historische zanger:. Lucca, De Murska, Kraussovu, Friccijevu, Singer, Teresa Stolz, Waldmannovu, Schumann Heinkovu "Richard Somerset-Ward, in zijn boek Angels and Monsters (Angels and Monsters) staten dat studenten Mathilde Marchesi waren "een aantal van de grootste namen tijdvak Nellie Melba, Emma Calvé, Emma Eames, Mary Garden, Etelka Gerster, Ilma di Mura, Sybil Sanderson, Selma Kurz, Gabrielle Krauss en Frances Alda". Verder schrijft dat Melba en Eames beroemdste omdat het hun schoten, maar dat "vele uitstekende stemmen dat Marchesi, een van de eerste Ilma di Mura, Kroatische sopraan heeft". Ik besteedt nog steeds een halve pagina aan onze kunstenaars, noemt de omvang van haar stem door drie octaven vocale perfectie en meest bekende rollen, met inbegrip van Senta. Wie, dan was dit heel vreemd, eigenaardig, "een briljante maar excentrieke" (H. Klein) singer superieure vocale kwaliteit, die nog steeds wordt beschouwd als historisch te zijn, die een van de grootste in de geschiedenis van de muziek, dat is het beeld van de Londense National Portrait Gallery betekent ? Ilma de MurskaIlma de Mura werd geboren in Ogulin 6 februari 1834 en deze datum werd opgenomen in het stadskantoor in Ogulin onder nr. 284, exact, maar nog steeds voor haar leven in Londen in 1888. Het boek uitgegeven door Prima Donna - Een vlucht van Prima Donna (Primitive - Boom prima donna) H. Sutherland Edwards zegt dat zelfs geboren in 1843. Eisenbergov Grote Biografische Lexicon van het Duitse theater in de 19e eeuw, zegt dat ze werd geboren in 1835, Thomson De internationale Cyclopedia van Muziek en Musici (New York, 1946) en The New Grove Dictionary of Music and Musicians, Londen (1980) vermeldt het jaar 1836. In zijn memoires, de beroemde Engels bariton Sir Charles Santley (1834-1922) schrijft dat de Murska vallen in hysterisch te huilen toen ze die vele jaren gaf. Maar we moeten niet verbaasd zijn dat dit niet gebeurde slechts één keer! Zelfs vandaag de dag, een aantal geweldige zangers uitspraken geboortedatum, zelfs zeven jaar te verplaatsen van tevoren. Ilma, geboren als Ema Pukšec, de dochter van de kapitein sturen de Slunj grens regiment Joseph Pukšec en Krescensije van Broderotte van Treuenfels. Reeds als kind van vijf toonde uitzonderlijk muzikaal talent, en haar ouders zijn erg vroeg om te beginnen met het leren van de piano. In 1850, de vader was te wijten aan verdienste verhuisde naar Zagreb en kreeg adel predikaat de Mura. In Zagreb begon Ilma om te leren zingen met de leden van het theater orkest Ruzicka, de vader van onze glorieuze tragedienne Mary Ruzicka-Strozzi, en de leraren zingen van de Kroatische Music Institute, opgeleid aan het conservatorium in Praag, Vatroslav Lichtenegger (1809-1885), die het eerste nummer was geharmoniseerde Mihanovićev Horvacki thuisland met de melodie Joseph Runjanina, toekomstige Kroatische volkslied Ons mooie vaderland. Een jaar later trouwde ze met Ilma Krajina Eerste luitenant Joseph Eder en met hem had twee kinderen, een zoon Alfonso, die werd neergeschoten in 1876 in Wenen, en dochter Hermine. Het gezin verhuisde naar Otocac en Ilma is nog steeds beoefend zingen. In 1857 verhuisden ze naar Graz, waar ze is kapelaan van de lokale theaters Joseph Netzer voorspelde een briljante carrière. Ilma de MurskaTrzavice tussen echtgenoten niet gestopt, Ilma wilde zangeres worden, en het was toen ondenkbaar voor de vrouw van de Oostenrijkse officieren. Ze dreigde zelfmoord, zelfs sprong in de Mura - en Eder vermurwen. In 1860 verhuisde hij naar Wenen om de beroemde zangleraar Mathilde Marchesi (1821-1913), de beste studenten nog meer beroemde Manuel Garcia (1805-1906). Hij snel vorderde geslaagd voor het examen voor toelating tot het Conservatorium, veranderde haar naam in Emma Ilma, verborgen dat ze was getrouwd en werd mevrouw Ilma de Murska. Marchesi is vanwege de intriges werd gedwongen om naar Parijs te gaan, en Ilma gevolgd. Over ongebruikelijke zang waarden Mademoiselle de Mura schreef de Parijse krant Presse Théâtral. Het is geïntrigeerd door een Italiaanse impresario en huurde hij haar voor het theater La Pergola in Florence, waar het enorme succes van haar debuut in 1862 in een rol die de kroon in haar repertoire zal worden - als koningin Marguerite de Valois in Meyerbeerovim hugenoten. Het lijkt erop dat de verklaard door onze beroemde ethnomusicologist en historicus Francis Xavier Kuhac (1834-1911) informatie juist is, hoewel sommige woordenboeken als haar debuut rol beschuldigingen Flotowljeve Marte of Amina in Bellini's La Sonnambula en het jaar 1863. De gegevens over het zingen van begin Ilme de Murska vrij onbetrouwbaar. De release Deutschsprachiges Theater in Budapest Wolfgang Bina, gepubliceerd in Wenen in 1972, zegt dat maart 1861 kwam van Barcelona naar Boedapest, en in de arena feuilleton Buran leven Ilme Murska 1979 stelt dat de impresario viel in moeilijkheden en overhandigd ( lees: verkopen) naar een andere - zanger Cresci, die meedogenloos had uitgebuit en gedwongen om bijna elke dag te zingen. Ondanks de verminderde triomfen in Italië en Spanje, waar ze uitgevoerd in het Teatro del Liceu in Barcelona. Van te veel inspanning is ziek en kwam naar Zagreb ouders naar herstel. Door alle rekeningen, in uw eigen land wordt later niet terug en heeft nooit deelgenomen aan het. Haar talent was voor het grote podium. In zijn gedachten was Wenen, en de manier om het leidde tot Budapest. Budapest Ilma de murskaamo genoemd arena feuilleton lees de Murska 1863 met groot succes op de tour in een lokale Duitse theater in Donizetti's Lucia di Lammermoor en La Sonnambula en binal stelt dat 18 december 1863 deed zich voor in Verdi's Masked Ball met Franz Steger, dwz. Stazić Francis, de eerste Kroatische wereldberoemde tenor, kampioen van de Weense Hof Opera. Is zong Amelia of Oscar? Binal beweert te zijn van de koninklijke hof theater in Barcelona en geciteerde releases wordt aangeduid als de "parel, een echte parel." In Boedapest, de binal, uitgevoerd tot 30 januari 1864. In Boedapest, zong ze in het Nationaal Theater. Reeds in 1864 trad ze twaalf keer. In de documenten van de Nationale Theater in Boedapest (Magyar Szinhazmüveszeti Lexikon, Boedapest, 1994) voor haar gastoptreden in 1864 volgens een citaat uit een krant fovaros Lapok. Onder andere dingen, zegt dat haar "zingen is niet uniform, maar is besmettelijk mooi en expressief, soms koud en leeg, en de neiging om bloemrijke fioriture soms schadelijk voor de integriteit van de zinsnede", maar "breed publiek onder de indruk van haar opleiding gebouwd stem charmes van coloratura, de vaardigheid waarmee gemakkelijk en zeker de meest moeilijke passages en jaren, sneller dan vliegen menselijk denken. Als een zonne-strip mei, zo schoon, speels en gemakkelijk om het jagen op en neer de hoge en diepe tonen, maakt bravoure. Haar beheersing, ontwikkelde techniek, onbeperkt meesterschap keel fascineert ons meer dan zij zouden hebben ons meeslepen. ' Mura in het Nationaal Theater kwam terug als een gast in 1868, 1874 en 1880. Zij zong de rol van de twaalf en had 42 optredens. Het was Donizetti's Lucia di Lammermoor, en Linda di Chamounix, Bellini Amina, Verdi's Oscar in een gemaskerd bal, Gilda in Rigoletto en Leonora in Il Trovatore, Rossini's Rosina in de Barbier van Sevilla, Meyerbeer Dinorah, Thomas Ophelia in Hamlet en Phil in de Mignon, Senta in Wagners Vliegende Nederlander en Marta. Voor haar is het hosten in 1868 fovaros Lapok schreef: "Nu zingt meer majstorskije. Haar stem stroomt gemakkelijk en schoon en veilig de hoge noten bereikt. Dat is de kern van een dichter als haar stem is mobiel en comfortabel, het zou een groot kunstenaar zijn. " Vienna Ilma de Murska als Julia in de opera Romeo en Julia van Charles Gounod, Hof Opera, Wenen, 1868.Kuhač verklaard dat de Weense Hof Opera Ilma de Murska zong al in 1863. Lucy, Martha en Isabella in Meyerbeerovu Robert de Duivel, maar het programma de noten die volumes in de Nationale Bibliotheek van Wenen Albertina Ik heb niet de naam van de Mura vinden in deze rollen. Echter, een aantal scrip vermist. Blijkbaar, in juni en juli waren er optredens en het seizoen begon op 16 augustus. Om daarom Murska zong in juli 1863? Het lijkt dan ook meer betrouwbaar als haar eerste prestaties nemen Troubadour 16 augustus 1864, waarbij Fraulein von Ilma Murska (frĺn. Ilma in. Murska) staat als een gast, een lid van de Koninklijke Schouwburg in Berlijn. Murska in de Weense Hof Opera uitgevoerd van 1864 tot 1873 in een permanente betrokkenheid was van 1 juli 1865 m 30 maart 1867. Ze zong de rol van zeventien. Reeds vermeld in de werken van Donizetti, Verdi, Bellini en Thomas toegevoegd twee Mozart: Koningin van de Nacht in Die Zauberflöte en Constance in De Entführung aus dem Serail en twee Meyerbeer: Ines in Afrikaanse en Catherine Škavronska, de tweede vrouw van de Russische tsaar Peter de Grote, de Poolster. Daarnaast was zij de eerste Weense Juliet in Gounod's opera Romeo en Julia. Charles Gounod kwam naar Wenen om platte uitvoering van zijn opera, maar was niet tevreden met haar prestaties in die rol. Maar te oordelen naar de overvloed van haar schilderijen, alleen van deze rol in de Weense Ka